سفر سرخ، ۱؛

هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت‏ ندارد

هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت‏ ندارد

محفل: هر انسانی حاضر است برای خود هر کاری انجام دهد اما هرگاه کسی از مَنیّت خود خارج شد و برای دیگران دست به عملی زد او جایگاهی مقدس و باارزش دارد.



خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: شهادت پایان نیست، شروع است، تولدی دیگر است در جهانی فراتر از آنکه عقل زمینی به ساحت قدس آن راه یابد. تولد ستاره ای است که پرتو نورش عرصه زمان را در می نوردد و زمین را به نور رب الارباب اشراق می بخشد. شهید منتظر مرگ نمی ماند، این اوست که مرگ را برمی گزیند. شهید قبل از آنکه مرگ ناخواسته به سراغ او بیاید، به اختیار خویش می میرد و لذت زیستن را نیز هم او می یابد نه آن کس که دغدغه مرگ حتی آنی به خود او وانمی گذاردش و خودرا به ریسمان پوسیده غفلت می آمیزد.
یکی از با اهمیت ترین خصوصیات تعهد معنوی و اصول اساسی، آمادگی برای جانبازی در دفاع از توحید، دین خدا و انسانیت است. سقراط حاضر شد که جان خودرا در راه دفاع از این اصل فدا کند و بنابراین، شهید فلسفه خود شد و نتیجه به فیلسوف شهید شهرت یافت. همچنان که آیت الله جوادی آملی در این خصوص می گوید: «وقتی فکر توحیدی به خاورمیانه رسید یونان زودتر و بیش از دیگران به فکر توحید افتاد و در این راه شهید داد. سقراط مردم را به توحید دعوت کرد و در همین راه توحید شربت شهادت نوشید بعد افلاطون را تربیت کرد بعد ارسطو را تربیت کرد و بعد این اندیشه توحید از آنجا بجای های دیگر رسید.» نمونه های دفاع جانی از این اهداف، در تاریخ بسیار دور فراوان است. خیلی از قوانین معاصر، این دفاع را بطورکامل قانونی و مشروع می دانند. برخی از ادیان نیز اینگونه جانبازی را هم شهادت معرفی کرده‬ اند. خیلی از مکاتب سیاسی نیز دفاع از اهداف سیاسی را مقدس و جانبازی در راه آنها را شهادت می دانند. حتی بعضی مکاتب سیاسی بطورکامل مادی نیز، به این شهادت معتقد می باشند.
واژه ی شهید یکی از واژگانی است که مقدس شمرده می شود و از خودگذشتگی را به همراه دارد. هر انسانی حاضر است برای خود هر کاری انجام دهد اما هرگاه کسی از مَنیّت خود خارج شد و برای دیگران دست به عملی زد او جایگاهی مقدس و باارزش دارد. برای نمونه زندگانی امام علی (ع) سرشار از دیگرخواهی است. او از منیت و خود خواهی دور بوده و در صورتیکه زندگانی سختی داشتند همیشه به دیگران بیش از خود اهمیت می دادند. شهیدان نیز خون خودرا در راه مبارزه می دهند و سجده بر خاک کربلا به این علت باارزش است.
خبرگزاری مهر درصدد است در مجموعه گزارش هایی تحت عنوان «سفر سرخ» به تبیین بیشتر شهادت و مقام شهید و سفر سرخ انسان های متعالی بپردازد. آن چه در ادامه می خوانید قسمت نخست این مطالب است:
شهید مطهری پیرامون «قداست شهید» می گوید: در عرف عام، یعنی عرف عموم مردم جهان شامل مسلمان و غیر مسلمان، و در عرف خاص مسلمانان، برخی کلمات و واژه ها از نوعی عظمت و احترام و احیاناً قداست برخوردار می باشند. کلمات: عالم، فیلسوف، مخترع، قهرمان، مصلح، مجتهد، استاد، دانشجو، عابد، زاهد، مؤمن، مجاهد، مهاجر، صدیق، آمر به معروف، ولی، امام، نبی از این قبیل کلماتند که بعضی در عرف عام و برخی در عرف خاص مسلمین و در زبان اسلام توأم با نوعی عظمت و احترام و احیاناً قداست می باشند. بدیهی است که کلمه از آن جهت که لفظ است قداستی ندارد، قداست را از مدلول خود کسب می کند. قداست برخی معانی و مفاهیم که کم و بیش با تفاوت هایی در همه جوامع‏ بشری وجود دارد، مربوط می شود به جنبه های خاصی از روانشناسی جامعه ها در حوزه ارزشیابی ها در امور غیر مادی، که خود بحث فلسفی و انسانی عمیقی‏ است. در اسلام واژه‏ای است که قداست خاصی دارد، اگر کسی با مفاهیم اسلامی‏ آشنا باشد و در عرف خاص اسلامی این کلمه را تلقی کند احساس می کند که‏ هاله‏ای از نور این کلمه را فرا گرفته است و آن، کلمه شهید است. این کلمه در همه عرف ها توأم با قداست و عظمت است، چیزی که هست معیارها و ملاک ها متفاوت می باشد. ما درحال حاضر به مفهوم غیر اسلامی آن کاری‏ نداریم.
از نظر اسلام، هر کس به مقام و درجه شهادت نائل آید که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد، یعنی واقعاً در راه هدف های عالی‏ اسلامی، به انگیزه برقراری ارزشهای واقعی بشری کشته بشود به یکی از عالی ترین و راقیترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکنست در سیر صعودی خود دست پیدا کند نائل می گردد. از نوع تعبیر و برداشت قرآن درباره‏ شهدا و از تعبیراتی که در احادیث و روایات اسلامی دراین زمینه وارد شده‏ است می توان منطق اسلام را شناخت و علت قداست یافتن این کلمه را در عرف مسلمانان دریافت.

قرآن کریم در مورد به حق پیوستگی شهید می فرماید: «و لا تحسین الذین‏ قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیا عند ربهم یرزقون» - گمان مبر آنان را که در راه حق شهید شده اند مرده اند، خیر، آنها زندگانی هستند نزد‬ پروردگارشان، و متنعم به انعامات او.
در اسلام وقتی که می خواهند مقام کسی یا کاری را بالا ببرند می گویند مقام‏ فلان شخص برابر است با مقام شهید و یا فلان کار اجرش برابر است با اجر شهید، بطورمثال درباره ی طالب علم، اگر واقعاً انگیزه‬ ‏اش حقیقت جویی و خدمت و تقرب به خدا باشد و علم را وسیله مطامع خود قرار ندهد، می گویند اگر کسی‏ طالب علم باشد و در خلال دانشجویی و طلبگی بمیرد شهید از دنیا رفته‏ است. این تعبیر قداست و علو مقام طالب علم را می رساند. همچنین‏ درباره ی کسی که برای اداره عائله‬ ‏اش خودرا به رنج می افکند و کار می کند و زحمت می کشد که البته این خود یک فریضه است، برای اینکه اسلام با بیکاری و بیکارگی و کل بر مردم بودن به شدت مخالف است، گفته شده است «الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله». آنکس که برای عائله‏اش کار می کند و زحمت می کشد و خودرا به رنج می افکند مانند مجاهد در راه خدا است‏.
تمام کسانی که به بشریت به نحوی خدمت کرده‬ اند، حقی به بشریت دارند، از هر راه: از راه علم، از راه فلسفه و اندیشه، از راه صنعت، از راه اختراع و اکتشافات، از راه اخلاق و حکمت عملی. ولی هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت‏ ندارد، و به همین جهت هم عکس‬ ‏العمل احساس آمیز انسان ها و ابراز عواطف‏ خالصانه آنها درباره ی شهدا بالاتر از سایر گروه ها است. چرا و به چه دلیل حق شهدا از حق سایر خدمتگزاران بیشتر و عظیم تر است؟ البته دلیل دارد.
همه گروه های خدمتگزار دیگر مدیون شهدا هستند، ولی‏ شهدا مدیون آنها نیستند یا کمتر مدیون آنها هستند، عالم در علم خود و فیلسوف در فلسفه خود و مخترع در اختراع خود و معلم اخلاق در تعلیمات‏ اخلاقی خود نیازمند محیطی مساعد و آزادند تا خدمت خودرا انجام دهند ولی‏ شهید آن کسی است که با فداکاری و از خود گذشتگی خود و با سوختن و خاکستر شدن خود محیط را برای دیگران مساعد می کند.
مثل شهید مثل شمع است که خدمتش از نوع سوخته شدن و فانی شدن و پرتو افکندن است، تا دیگران در این پرتو که به بهای نیستی او تمام شده‏ بنشینند و آسایش بیابند و کار خویش را انجام دهند. آری، شهدا شمع‏ محفل بشریتند، سوختند و محفل بشریت را روشن کردند. اگر این محفل‏ تاریک می ماند هیچ دستگاهی نمی توانست کار خودرا شروع کند یا ادامه بدهد. انسان که در روز در پرتو خورشید تلاش می کند و یا شب در پرتو چراغ یا شمع کاری انجام می دهد به همه چیز توجه دارد جز به آن چه پرتو افشانی می کند که اگر پرتو افشانی او نبود همه حرکتها متوقف و همه جنب و جوش ها راکد می شد شهدا پرتو افشانان و شمع های فروزنده اجتماعند که اگر پرتو افشانی‏ آنها در ظلمات استبدادها و استعبادها نبود بشر ره به جایی نمی برد.
قرآن کریم تعبیر لطیفی دارد درباره ی رسول اکرم که او را سراج منیر چراغ نور افشان می خواند. در این تعبیر مفهوم ظلمت زدائی که توأم با سوختن و روشن کردن است گنجانیده شده است.
می فرماید: «یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا و داعیا الی الله بأذنه و سراجا منی را» ای پیامبر تو را فرستادیم گواه و نوید دهنده و بیم رساننده و دعوت کننده به حق به اذن حق‏ و چراغی نورافشان.
آری، کلمه شهید و مفهوم شهید در بین کلمات و مفاهیم اسلامی و در ذهن‏ کسانی که فرهنگشان فرهنگ اسلامی است کلمه‬ ‏ای و مفهومی نورانی و مقدس‏ و از کلمات و مفاهیم دیگر برتر‬ است.


منبع:

1403/07/10
14:04:39
5.0 / 5
62
تگهای خبر: حكم , صنعت , قانون
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
X

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۷ بعلاوه ۳
محفل