تهران-ریاض آیا زمان تغییر فرارسیده است؟
محفل: اخبار انتشار یافته درباره دیدار مقامات ایران و عربستان در عراق هفته گذشته مورد توجه خیلی از ناظران و تحلیل گران مسائل منطقه بوده است. فارغ از صحت و سقم این خبر، حجم محتوای ساخته شده درباره این دیدار و واکنش ها نسبت به آن نشان داده است که ادامه روال پیشین در مناسبات دو طرف امکانپذیر نیست.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، یکی از متغیرهای روابط خارجی عربستان، نوع روابط این کشور با قدرت های بزرگ و مشخصا آمریکاست. در سالهای اخیر و با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان این کشور از رویکرد محافظه کارانه سالهای گذشته فاصله گرفت و سیاست های تهاجمی در منطقه در پیش گرفت. حمله و بمباران یمن و خودداری از هرگونه مصالحه در این کشور، محاصره قطر، دخالت در لبنان و ایجاد بن بست در ساختارهای سیاسی این کشور و از همه مهمتر همراهی و اتحاد با نتانیاهو و ترامپ برای ضربه زدن به ایران از خطوط کلی سیاست های بن سلمان در سالهای گذشته به حساب می آید. تا جایی که به ایران مربوط است، عربستان سعودی نقش غیرقابل انکاری در تشجیع و تشویق ترامپ برای تشدید فشارها و اعمال سیاست فشار حداکثری بر ایران داشته است.
عربستان از ابتدا هم با هرگونه مصالحه ایران با جامعه جهانی مخالف بود چه در دور گذشته مذاکرات برجام وزیر خارجه وقت این کشور با هدف اختلال در گفت و گوها راهی محل مذاکرات شد. در دور اخیر مذاکرات هم عربستان همنوا با نتانیاهو خواهان در نظر گرفتن ملاحظات عربستان در این مذاکرات شده است. هرچند از همان ابتدا هم معلوم بود این سیاست تهاجمی در نهایت دستاوردی برای عربستان نخواهد داشت. با این وجود شاید زمان لازم بود تا محدودیتهای سیاست خارجی تهاجمی و هزینه های آنرا آشکار سازد.
انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و شکست ترامپ بن سلمان را به صرافت انداخت که ادامه سیاست های پیشین دیگر امکان پذیر نیست. تا پیش از خروج ترامپ از کاخ سفید عربستان بهبود مناسبات با قطر را کلید زد. با این وجود به اذعان خیلی از ناظران مسائل منطقه مناسبات ریاض و تهران بعنوان یک متغیر واسطه ای نقش بی بدیلی از تحولات منطقه خاورمیانه و پرونده های مختلف آن دارد.
به این مورد میتوان هم نگاه سلبی و هم نگاه ایجابی داشت؛ بر این اساس تا زمانی که گره مناسبات و روابط عربستان و ایران باز نشود خیلی از مشکلات منطقه لاینحل باقی خواهد ماند تداوم این روند عملا هزینه های سنگینی بر کشورها و ملت های مسلمان منطقه وارد می نماید. در حالیکه با رویکرد ایجابی میتوان این طور به مبحث نگاه کرد که بهبود مناسبات دو قدرت برتر منطقه ای عملا فرصت های زیادی برای امنیت، ثبات و توسعه خاورمیانه بوجود می آورد.
از جهاتی دیگر و در یک رویکرد نظری عربستان و ایران نگاه متفاوتی به مقوله امنیت داشته اند. در حالیکه عربستان امنیت خویش را در ارتباط با قدرت های فرامنطقه ای تعریف کرده است ایران بر امنیت درون زا و مبتنی بر همکاری دسته جمعی کشورهای منطقه بدون دخالت دیگر کشورها تاکید دارد.
ایران در سالهای اخیر هم در اظهارنظرهای مقامات بارها دست دوستی برای کشورها و همسایگان دراز کرده و هم راهکارها و مکانیسم هایی برای تحقق امنیت درون زا عرضه کرده است. طبیعی است که هر دو رویکرد هم مبتنی بر شواهد و تجربیات تاریخی هستند وبا عنایت به این تجارب تاریخی است که میتوان نظرات و دیدگاه های دو طرف را بررسی و نقد کرد.
روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز هفته گذشته از گفت و گوهای مستقیم بین مقامات ارشد ایران و عربستان سعودی برای اصلاح روابط فیمابین دو کشورخبر داد. بر طبق این گزارش این گفت و گوها پنج سال بعد از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور صورت گرفته است و این مذاکرات که در ماه جاری و در بغداد انجام شده است. این خبر دستمایه تحلیل ها و گزارش های گوناگونی در رسانه های مختلف شد. فارغ از صحت و سقم و تایید و تکذیب این دیدار و محتوای آن حجم اخبار انتشار یافته اهمیت این گفت و گوها را نشان داده است. ایران بر اساس سیاست ها و اصول کلی خود در خصوص اولویت رابطه با همسایگان، همواره از گفت و گو و تعامل با کشورهای منطقه و همسایگان استقبال کرده است.
در همین رابطه سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در کنفرانس خبری روز ۳۰ فروردین خود ضمن اشاره به انتشار خبرهایی در رسانه های بین المللی در مورد مذاکرات رو در روی ایران و عربستان در عراق اظهار داشت که نقل قول های متضادی در این خصوص انتشار یافته، ایران همواره از گفتگو با پادشاهی سعودی استقبال کرده و آنرا به نفع مردم دو کشور و صلح و ثبات منطقه ای می داند.
سخنگوی وزارت امور خارجه چند روز پیش هم در یک جلسه گفت وگوی زنده با تعدادی از خبرنگاران خارجی از جهان عرب و کشورهای غربی در بستر برنامه «کلاب هاوس» در پاسخ به اولین پرسش در مورد اخبار غیررسمی در خصوص گفت وگوی مقامات ایرانی و عربستانی در عراق، بدون اعلام نظر در مورد صحت و سقم و یا محتوای گزارش رسانه های خارجی، عنوان کرد: در مورد گزارشی که اولین بار در نشریه فایننشیال تایمز انتشار یافت، باید بگویم که ما به صورت کلی از هر ابتکاری برای کاهش تنش ها و افزایش همکاری در منطقه ما استقبال می نماییم و بطور قطع به دنبال برقراری نوعی گفتگو و ارتباط با همسایگان خود هستیم.
خطیب زاده با مرور تاریخ روابط اخیر ایران و عربستان به تلاش برخی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای همچون عراق، کویت، پاکستان، چین و آلمان در برقراری گفتگو بین تهران و ریاض اشاره داشته و تصریح داشت که همواره بین دو کشور حتی در چند سال گذشته، ارتباطات و تماسهای مستقیم وغیرمستقیم جریان داشته است.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه قصد اظهار نظر در مورد گزارش مشخصی که در رسانه ها انتشار یافته را ندارد، اشاره داشت که میان ایران و عربستان سعودی همواره از طرق و مسیرهای متعدد تماس ها و ارتباطاتی برقرار بوده و این امر هیچ وقت به صورت کامل قطع نشده است.
در سال ها و ماه های اخیر آنچه از عربستان سعودی شنیده شده عموما رویکرد مقابله جویانه بوده است. اینکه چقدر تغییرات در رویکرد منطقه ای عربستان جدی است را زمان نشان خواهد داد. ولی حقیقت این است که ادامه مسیر پیشین جز هزینه های سنگین مادی و معنوی دستاوردی برای طرفین ندارد و دو قدرت مهم خاورمیانه به هر حال باید با تعامل و گفت و گو چالش های پیش روی خویش را از میان بردارند. ریاض و تهران در صورت همگرایی باید مراقب خرابکاران، همچون بزرگترین خرابکار خارجی یعنی رژیم دست راستی اسراییل باشند رژیم اسرائیل به هر قیمتی تلاش می کند که در مورد ایجاد روابط حسنه میان ایران و همسایگان خود اختلال ایجاد نماید.
منبع: mahfel110.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب