۶ سناریو برای انتخابات ۱۴۰۰
محفل: نزدیک به یک ماه تا ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم باقی مانده اما فضای سیاسی کشور نه فقط انتخاباتی نشده بلکه در غباری از تردید جریانات سیاسی برای اجماع بر سر کاندیداهای مورد توافق فرو رفته است.
به گزارش محفل به نقل از ایسنا، ثبت نام نامزدهای کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۰ از ۲۱ اردیبهشت شروع می شود. انتخاباتی که مقرر است ۲۸ خرداد و در وضعیت کرونائی برگزار گردد. در این روزها انگار وضع جریانات سیاسی کشور هم مانند عاقبت کرونا، مبهم و پیچیده شده و معین نیست چه سرنوشتی در انتظار سیاسیونی است که سودای رسیدن به پاستور را در سر دارند.
خیلی ها معتقدند که سیاست برای آنان که بیرون گود هستند قابل پیش بینی نیست و از سویی پیچیدگی های سیاست در ایران این مساله را دوچندان می کند. با این وجود از برآیند تحرکات اخیر سیاسیون و نامزدهای بالقوه انتخابات، جهت گیری های جریانات سیاسی کشور، برخی نظرسنجی ها و فعالیتهایی که به خاطر جبر زمانه خیلی از آنها به فضای مجازی منتقل شده اند، شاید بتوان چند سناریوی احتمالی را برای انتخابات پیش رو پیش بینی نمود.
خروج ترامپ از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ و شروع جنگ اقتصادی آمریکا مقابل ایران که روز به روز با اضافه شدن تحریم های جدید، فشار آن افزایش پیدا کرد، موجب شد تا دولت اعتدالگرای حسن روحانی نتواند شعار معروف "هم سانتریفیوژ بچرخد و هم چرخ اقتصاد" را عملا محقق کند و رئیس جمهوری که رای ۱۸ میلیونی اش در سال ۹۲ به ۲۴ میلیون در سال ۹۶ افزایش پیدا کرده بود در ماه های آخر کار خود مورد شدیدترین حمله ها قرار گرفته است.
کاهش شدید فروش نفت ایران، ایجاد مشکلات فراوان در تامین ارز، قطع روابط بانکی سایر کشورها با ایران (به دو دلیل تحریم آمریکا و تصویب نشدن دو لایحه باقی مانده FATF)، تحریم کالاهای اساسی و حتی دارو، ناتوانی در دریافت طلب ایران از دیگر کشورها و... تنها مواردی از این جنگ اقتصادی بود که در سه سال قبل مشکلات عدیده ای را برای اقتصاد کشور و معیشت مردم ایجاد کرد؛ از افزایش نرخ ارز و طلا گرفته تا بالا رفتن نجومی قیمت کالاها، از ناتوانی در تامین نیازهای روزمره مردم تا بالا رفتن نرخ تورم. آثار جنگ اقتصادی به همراه ضعف مدیریتی در بعضی بخش ها، سنگ اندازی برخی از مخالفان دولت، کارشکنی کاسبان داخلی و خارجی تحریم و البته معضل یک ساله کرونا همه و همه دست به دست هم دادند تا دستاوردهای دولت اول روحانی نه فقط به باد رود بلکه رئیس جمهور به سیبل تمامی انتقادات بدل شود.
حسن روحانی با حمایت اعتدالگرایان و اصلاح طلبان در دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ به پیروزی رسید و کوشش کرد از معتدلین دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب در دولت های خود استفاده نماید. از زنگنه اصلاح طلب گرفته تا رحمانی فضلی اصولگرای نزدیک به لاریجانی، از شهیندخت مولاوردی منتقد شورای نگهبان گرفته تا حسینعلی امیری عضو سابق شورای نگهبان، همه زیر چتر اعتدالگرایی روحانی جمع شدند تا حدودا دولتی فراجناحی تشکیل گردد اما به هر حال اصلاح طلبان بعنوان حامی اصلی دولت روحانی شناخته شدند و حتی روزنامه ای که در سال ۹۲ معتقد بود روحانی اصولگرایی است که به ریاست جمهوری رسیده، بعد از شروع مشکلات دولت در دو سه سال اخیر انگشت بهتان مشکلات را به سمت اصلاح طلبان نشانه رفته و این دولت را رحم اجاره ای اصلاحات می نامد. دولتی که با شعار مذاکره و مصالحه با دنیا به ویژه آمریکا بر سر کار آمد و تا سال ۹۷ هم توانست به خوبی به شعارهای خود عمل کند اما خروج ترامپ از برجام، همه معادلاتش را به زد.
با توجه به شرایط فعلی کشور به نظر می آید افراد در رابطه با دولت و حامیانش ممکنست از شانس کمی در انتخابات آینده برخوردار باشند. اسحاق جهانگیری که در انتخابات ۹۶ بعنوان پدیده مطرح شده بود و بسیاری معتقد بودند که بعد از روحانی می تواند ادامه دهنده دولت موفق اعتدال باشد، این روزها به جرم معاون اولی روحانی از طرف جناح مقابل و برخی شبکه ها و برنامه های صداوسیما بعنوان یکی از متهمان وضع فعلی کشور شناخته می شود. مقابل محمدجواد ظریف که همین چند سال پیش به خاطر موفقیتش در به سرانجام رساندن مذاکرات فرسایشی هسته ای با امیرکبیر مقایسه می شد، سریال می سازند و در تریبون های مختلف او را خائن خطاب می کنند. قصه سایر نزدیکان و وابستگان به دولت روحانی هم حدودا شبیه معاون اول و وزیر امور خارجه است. اما این اتفاقات می تواند روی دیگری هم داشته باشد.
تاثیرگذاری احیای برجام یا شکست مذاکرات
موضوع احیای برجام و برداشته شدن تحریم های آمریکا شاید یکی از مولفه های اثرگذار در انتخابات ۱۴۰۰ باشد.
سناریوی اول
در سناریوی اول فرض بر این است که دور جدید مذاکرات ایران و طرف های برجام به نتایج مثبتی برسد و هر دو طرف ایران و آمریکا به تعهدات برجامی خود بازگردند. البته این اتفاقات و بازگشت کامل به برجام شاید تا قبل از انتخابات بصورت کامل به نتیجه نرسد و ماه ها طول بکشد اما باز شدن فضای تنفسی برای ایران، کم شدن فشار حداکثری آمریکا، آزاد شدن قسمتی از پول های بلوکه شده ایران و فروش بیشتر نفت و ورود ارز به کشور می تواند شوک مثبتی را به اقتصاد ایران وارد کند.
همین موضوع می تواند به نزدیکان اعتدالگرایان فرصتی بدهد تا در انتخابات با مطرح کردن موضوع ادامه مذاکرات و کوشش برای رفع کامل تحریم ها و محدودیت های ایران، برگ برنده ای را در دست داشته باشند. برگی که مخالفان برجام حالا در دست دارند و با بی نتیجه خواندن آن تلاش می کنند نیروهای اعتدالی و حامیان مذاکرات را با این توجیه که ادامه رویکرد دولت اعتدال به ادامه وضع اقتصادی موجود منجر می شود، از صحنه انتخابات خارج کنند.
سناریوی دوم
اگر مذاکرات برجامی به نتیجه مناسبی نرسد و وضعیت معیشتی مردم و فشار اقتصادی بیشتر شود، وابستگان به دولت روحانی و حامیان او عملا شانس چندانی برای پیروزی در انتخابات نخواهند داشت و منتقدان دولت و مذاکره، می توانند شانس بیشتری برای پیروزی خود در نظر بگیرند. در این میان اصولگرایانی که از ابتدا با برجام مخالف بودند و حتی آنرا خیانت و خسارت محض می دانستند می توانند با مطرح کردن درست بودن ادعایشان، دست بالا را در انتخابات داشته باشند. با این فرض، حتی شانس پیروزی برخی نیروهای تندرو بالا خواهد رفت.
ناامیدی مردم از انتخابات
ناامید شدن مردم ازصندوق های رای که ممکنست به دلیلهای مختلفی ایجاد شود می تواند مولفه اثرگذار دیگری در نتیجه انتخابات باشد. نبود کاندیداهایی از سلایق مختلف و شرایط اقتصادی سخت فعلی می تواند دو دلیل قهر مردم از صندوق رای برای نشان دادن اعتراضشان به وضعیت موجود باشد.
سناریوی سوم
در صورت چنین اتفاقی گفته می شود که اصولگرایان می توانند شانس بسیار بالایی در انتخابات داشته باشند. اگر بر فرض کاندیداهای حداکثری اصلاح طلبان در انتخابات تایید صلاحیت نشوند قسمتی از بدنه اجتماعی آنان با سرخوردگی، امیدی به انتخابات نخواهند داشت و یک رقابت درون گروهی میان اصولگرایان برگزار می شود. مدلی حدودا شبیه انتخابات مجلس یازدهم.
سناریوی چهارم
با وجود اینکه رهبر انقلاب همیشه در سخنان خود بر لزوم مشارکت حداکثری مردم در انتخابات تاکید داشته اند اما برخی جریانات تندرو با این توجیه که مشارکت بالای مردم منجر به شکست کاندیدای مورد نظر آنان خواهد شد تلاش می کنند با دلیلهای مختلف، مردم را از صندوق رای ناامید کنند و جالب اینجاست با وجود اینکه به ظاهر خودرا حامی رهبری نشان می دهند اما از تبلیغ این مساله یعنی کوشش برای کم کردن مشارکت مردم به هر روشی، ابایی هم ندارند. نظر این تندروها این است که مردم صلاح خودرا نمی دانند و درست انتخاب نمی کنند پس مهم نیست مشارکت مردم در انتخابات بالا نباشد بلکه مهم این است که کاندیدای مورد نظر آنان در یک انتخابات با مشارکت پایین به پیروزی برسد. بنابراین با کارشکنی در حل مشکلات و گروگان گرفتن معیشت مردم و یا کوشش برای حذف رقیب، تلاش می کنند در مسابقه ای تک نفره پیروز انتخاباتی ولو حداقلی باشند.
حضور حداکثری مردم
حضور سلایق مختلف سیاسی و ایجاد فضای رقابتی پرشور مولفه مهم دیگری است که می تواند بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد. اگر بر فرض کاندیداهای حداکثری اصلاح طلبان در انتخابات تایید صلاحیت شوند و کاندیداهای اعتدالگرای نزدیک به دولت، مستقل ها و کاندیداهای اصولگرایان در انتخابات حاضر باشند شاید بتوان روی حضور حداکثری مردم پای صندوق های رای حساب ویژه باز کرد.
سناریوی پنجم
با این فرض اصلاح طلبان و اعتدالگرایان مانند انتخابات ۹۲ و ۹۶ احیانا مجبور به ائتلاف با یکدیگر خواهند شد و از سویی اصولگرایان هم که از اکنون با تعدد کاندیداهای احتمالی مواجهند برای شکسته نشدن آرایشان مجبور خواهند بود مانند انتخابات ۹۶ روی یک کاندیدای واحد به توافق برسند. در این صورت انتخاباتی رقابتی ایجاد خواهد شد و جناحی که بتواند برنامه بهتری برای اداره کشور و رفع مشکلات عرضه نماید می تواند امیدوار به پیروزی باشد. شاید همان موضوع اول یعنی احیای برجام و برداشته شدن تعدادی از تحریم ها که بهبود نسبی شرایط اقتصادی را به دنبال خواهد داشت به اصلاح طلبان و اعتدالگرایان روحیه و دلیلهای بیشتری برای پیروزی بدهد اما از طرفی اصولگرایان هم تلاش خواهند کرد با یادآوری مشکلات سه سال گذشته، دولت اصلاح طلب-اعتدالی را ادامه دهنده وضعیت موجود معرفی کنند و ناراضیان از وضع فعلی اقتصادی را به سمت خود بکشانند. در این میان برخی کاندیداها که به وجود گرایشات جناحی گذشته خود، هم اکنون خودرا مستقل معرفی می کنند هم ممکنست بتوانند قسمتی از مردم را که از دو جناح اصلی اصلاح طلب و اصولگرا ناامید شده اند به سمت خود بکشانند.
تاثیر احمدی نژاد
احمدی نژاد برخلاف سالهای ۹۲ و ۹۶، این دفعه می تواند به مولفه تاثیرگذاری در انتخابات بدل شود. وی در سال ۹۲ از اسفندیار رحیم مشایی حمایت کرد اما احراز نشدن صلاحیت مشایی، عملا احمدی نژاد را از بازی انتخابات ۹۲ خارج کرد. در سال ۹۶ هم احمدی نژاد به همراه حمید بقایی برای کاندیداتوری ثبت نام کرد اما صلاحیت هیچ کدامشان احراز نشد تا باز هم از بازی انتخابات ۹۶ جا بماند.
سناریوی ششم
از تحرکات اخیر احمدی نژاد این طور برداشت می شود که با عنایت به نتایج برخی نظرسنجی ها خودرا ناجی انتخابات ۱۴۰۰ می داند. موضوعی که چندان هم پنهان نیست و بررسی نظر بسیاری از مردمی که از وضع موجود رضایت ندارند نشان داده است که قسمتی از آنان باردیگر به سمت احمدی نژاد گرایش پیدا کرده اند و حتی برمبنای برخی نظرسنجی ها، خیلی ها عنوان می کنند که اگر احمدی نژاد در میان کاندیداها نباشد در انتخابات شرکت نخواهند کرد. این اتفاقات سبب شده تا احمدی نژاد خودرا وزنه تاثیرگذاری در انتخابات اخیر بداند. با این وجود و با عنایت به احراز نشدن صلاحیت وی در انتخابات ۹۶ و همین طور تندتر شدن مواضع وی نسبت به سیاست های جمهوری اسلامی به نظر می آید باز هم شانسی برای تایید صلاحیت نداشته باشد. در این صورت کاندیدایی که احمدی نژاد از او حمایت کند شاید بتواند به پدیده انتخابات بدل و شگفتی ساز انتخابات ۱۴۰۰ شود.
اینجا ایران است
با وجود همه این احتمالات، انتخابات ۱۴۰۰ نزدیک به دو ماه دیگر برگزار می شود، اما در چنین فضای غبارآلود و پر از تردید و اما و اگر، باید مولفه اصلی دیگری را به همه این سناریوها اضافه کرد و آن غیرقابل پیش بینی بودن انتخابات به ویژه در ایران است. تجربه نشان داده که خیلی از مردم تا یک هفته مانده به انتخابات ممکنست تصمیم خودرا برای رای دادن به کاندیدایی خاص و حتی شرکت کردن یا نکردن در انتخابات نگرفته باشند، اما چند روز منتهی به انتخابات می تواند روزهای سرنوشت سازی در انتخابات باشد و مانند انتخابات ۷۶، ۸۴ و ۹۲ برخلاف تمام پیش بینی ها کاندیدایی را راهی ساختمان انتهای خیابان پاستور کند که تا یک ماه پیش از انتخابات حتی خیلی از کارشناسان و نظرسنجی ها برایش شانس بالایی قائل نبودند.
منبع: mahfel110.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب