نسل زد و برگشت به مسجد
به گزارش محفل، رییس ستاد کانون های فرهنگی و هنری مساجد اظهار داشت: پس از داستان دفاع ۱۲روزه و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور، حضور نوجوانان در مساجد رشد قابل توجهی داشته. بخشی محصول شرایط اجتماعی و بخشی نتیجه رویکرد های گروهی و تیمی ماست.
به گزارش محفل به نقل از خبر آنلاین، حجت الاسلام والمسلمین علی ملانوری- رئیس ستاد کانون های فرهنکی و هنری مساجد، در گفت و گویی صریح و بی پرده درباره ی مهم ترین چالش فرهنگی کشور در رابطه نسل Z با مسجد، ضعف ساختاری مساجد، موازی کاری نهادها، وضعیت مالی، نقش زنان و پرسش های بی هراس جوانان سخن گفت.
نسل Z با نسل های قبل تفاوت دارد؛ رفتارشان عوض شده، نه باورها
ملا نوری در گفتگو با ایسنا، در جواب پرسشی درباره ی تغییر سلیقه فرهنگی جوانان و گرایش آنها به فضای مجازی اظهار داشت: اختلاف نسلی یک پدیده جهانی است؛ نمی توانیم با مدلهای ۳۰ سال قبل نسل Z را جذب مسجد نماییم. ظاهر رفتار نسل جدید تغییر کرده، اما این به معنای تغییر باورهای عمیق آنها نیست. ممکنست امروز علاقه به حضرت حجت(عج) را با یک استوری یا ویدئوی غیرایرانی ابراز کنند؛ این لزوماً نشانه دوری از دین نیست، بلکه شیوه بیان عوض شده است.
زیرساخت های مسجد برای جذب نوجوان کافی نیست
وی با اشاره به وضعیت واقعی مساجد اضافه کرد: ۸۰ هزار مسجد داریم که نیمی شان امام جماعت ندارند. در خیلی از مساجد زیرساخت موردنیاز برای فعالیت فرهنگی وجود ندارد؛ از سالن، کتابخانه و فضای مناسب تا امکانات اجرایی. همین کمبودها جذب و نگه داشت نوجوان را خیلی مشکل می کند.
نگاههای جدید ستاد مساجد؛ از تیم های فرهنگی تا هوش مصنوعی
ملا نوری مهم ترین برنامه های جدید کانون های فرهنگی و هنری مساجد را چنین برشمرد: احیای گروههای نمایش و سرود، بازطراحی کتابخانه ها در قالب حلقه های کتاب خوانی به جای کتابخانه های فیزیکی کم امکانات، ورود جدی به آموزش هوش مصنوعی، همکاری با بنیاد ملی بازیهای کامپیوتری برای تولید و ترویج محتوای مناسب، برگزاری مسابقات دینی و فرهنگی با نگاه تیمی. در بعضی کانون ها تا ۷۰۰ نوجوان در عرصه هوش مصنوعی آموزش می بینند. اینها نمونه های موفق اما کم تعدادند و باید فراگیر شوند.
افزایش محسوس حضور نوجوانان بعد از جنگ ۱۲روزه
وی خبر داد: پس از داستان دفاع ۱۲روزه و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور، حضور نوجوانان در مساجد رشد قابل توجهی داشته. بخشی محصول شرایط اجتماعی و بخشی نتیجه نگاههای گروهی و تیمی ماست.
موازی کاری نهادهای دینی؛ مشکلی جدی/ چالش تعدد متولیان در عرصه مسجد
ملانوری درباره ی تعدد متولیان مسجد، صریح اظهار داشت: مشکل، زیاد بودن نهاد نیست؛ عدم مدیریت منسجم مشکل اصلی است. سال هاست هر نهاد آمار خودرا می دهد و در نهایت مجموع گزارش ها بیشتر از جمعیت کشور در می آید!
وی اضافه کرد: زیاد بودن متولی عیب نیست؛ نبود مدیریت منسجم عیب است. مسئله اصلی "موازی کاری بدون اثر" است؛ یعنی نهادهایی که هرکدام برنامه ای می نویسند اما در حوزه عمل خروجی قابل مشاهده ای ایجاد نمی گردد. مثلاً در ستاد اوقات فراغت کشور، هر سازمانی آمار فعالیت خودش را عرضه می داد اما جمع این آمارها منطقی نبود؛ یعنی اگر همه آنها را کنار هم می گذاشتی، عددی بیشتر از کل جمعیت ایران به دست می آمد. ریشه مشکل آن است که هر نهاد یک کار خوب را جداگانه انجام می دهد اما تقسیم کار واقعی و مسئولیت پذیرانه وجود ندارد.
تشکیل قرارگاه ملی مسجد؛ نقطه آغاز تقسیم کار
وی اضافه کرد: برای پایان دادن به این آشفتگی از سال گذشته، قرارگاه ملی مسجد با امضای پنج نهاد اصلی شکل گرفت تشکیل شد؛ شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، بسیج، سازمان اوقاف، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز مدیریت حوزه های علمیه ووزارت ارشاد هم عضو رسمی آن شد. در این الگو، تقسیم کار ملی انجام شده است. مسئولیت کتاب و کتاب خوانی، هنر و رسانه بر عهده کانون فرهنگی هنری مساجد و وزارت ارشاد است. پشتیبانی زیرساختی بر عهده سازمان اوقاف. بر همین اساس، دیگر نهادها نباید به شکل موازی وارد حوزه محتوا شوند؛ بلکه باید از کانون و نیروهای مسجد پشتیبانی کنند. اما این را باید بدانیم که هر نهاد فقط تا "پشت در مسجد" حق ورود دارد.
استقلال مساجد خط قرمز نظام است
ملا نوری با اشاره به بحث تأمین مالی ائمه جماعت و فتوای آیت الله سیستانی درباب ائمه جماعات و دولتی نبودن آنها اظهار داشت: هیچ کس طرفدار دولتی شدن مسجد نیست؛ در رأس همه رهبر معظم انقلاب. امام جماعت باید مردمی و مستقل بماند. فتوای آیت الله سیستانی هم در جهت حفظ همین استقلال است. امام جماعت حقوق دولتی نمی گیرد؛ درآمد برخی مساجد از موقوفات، هدایا یا کمک های هیأت امناست.
قانون مهم برنامه هفتم؛ هر مسجد می تواند ۵۰۰ متر فضای تجاری بگیرد/ استقلال مالی و نحوه تأمین هزینه های مسجد
وی مهم ترین تحول مالی پیش روی مساجد را چنین توصیف کرد: مطابق قانون برنامه هفتم، شهرداری ها موظف اند ۵۰۰ متر فضای تجاری یا اداری در اختیار مساجد قرار دهند تا به درآمد پایدار برسند. بخشنامه این قانون در مراحل پایانی تصویب است و می تواند استقلال مالی خیلی از مساجد را ضمانت کند. این قانون درحال تدوین بخشنامه با همکاری وزارت ارشاد و وزارت مسکن می باشد و بمحض ابلاغ، در تمام کشور اجرا خواهد شد.
وی درباره ی اقتصاد مسجد اظهار داشت: مسجد اگر مقرر است خدمات اجتماعی عرضه نماید، باید استقلال مالی داشته باشد؛ وگرنه تبدیل به نهادی دولتی می شود. روش های تأمین مالی فعلی مساجد به شرح زیر است؛ درآمدهای حاشیه ای مانند اجاره فضای تجاری یا سالن ها، کمک های هیأت امنا و مردم، نذورات و موقوفات، حامل های انرژی رایگان (آب، برق، گاز)
مسجد باید پناهگاه پرسش های بی هراس باشد؛ اما حالا بسیار محدودیم
وی در جواب پرسشی درباره ی "جایگاه گفتگوهای بی دلهره برای جوانان و بانوان" در مسجد اظهار داشت: اگر از من بپرسید باید در مسجد چنین فضایی باشد، می گویم بطور قطع بله. اما اگر بپرسید حالا وجود دارد؟ می گویم خیلی کم. دلیل این کمبود هم بر می گردد به؛ مهارت ارتباطی پایین برخی ائمه جماعت، کمبود نیروی آموزش دیده در کانون ها، نبود زیرساخت مناسب برای گفت و گو و نگاه محافظه کارانه برخی مدیران مسجد کهمتاسفانه وجود دارد. کانون های فرهنگی و هنری مساجد بطورکامل داوطلبانه تمام توان خودرا صرف مهارت افزایی می کند تا امام جماعت و فعال فرهنگی بتوانند میزبان گفت و گوی بی هراس باشند.
حضور بانوان؛ ضروری و حیاتی
ملانوری درباره ی نقش بانوان در مسجد اظهار داشت: بانوان ستون خانواده اند و اثرگذارترین قشر در جامعه هستند مسجد بدون حضور بانوان، مسجد کاملی نیست. درهای گفت و گو، آموزش و مشارکت باید بدون پیش داوری و بدون هراس به روی آنان باز باشد.
وضعیت نابسامان نمازخانه ها و معماری مساجد/ اهمیت زیبایی شناسی، نظافت و معماری مسجد
وی با انتقاد از وضعیت خیلی از نمازخانه ها در ادارات، تجاری ها و بین راهی ها اظهار داشت: نظافت، زیبایی شناسی و معماری بخشی از فرهنگ است. نوجوان یا بانویی که با کفش خیس یا جوراب روی فرش کثیف راه برود، تجربه معنوی خوشایندی نخواهد داشت. این ها ضعف زیرساختی جدی است. معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و تیم های معماری مسجد درحال برنامه ریزی برای ارتقاء معیارهای زیبایی و کاربری مساجد هستند.
خیرین و واقفین باید به نیاز نسل Z توجه کنند/ فعالیت فرهنگی باید همراه با خدمت اجتماعی باشد
وی اضافه کرد: مسجد فقط کانون عبادت نیست؛ باید کانون خدمت باشد. مسجد باید بتواند نیازهای واقعی مردم را تشخیص و برطرف کند؛ کمک به بیماران، یاری به بدهکاران، کمک جهیزیه، رسیدگی به نیازهای شغلی، پشتیبانی از جوانان ورزشکار، مراقبت از سالمندان و... از جملهاقداماتی است که مساجد ما باید به آنها بپردازد.
وی با ذکر مثال از امام جماعتی که با دیدن یک پیرزن گمشده در خیابان، او را به مسجد برد و مشکل را حل کرد و درنتیجه خانواده او تبدیل به مخاطبان دائمی مسجد شدند اظهار داشت: یک خدمت کوچک، یک تعلق بزرگ بوجود می آورد.
ملانوری با گلایه ای اظهار داشت: بخشی از خیرین سال ها درگیر ساخت ساختمان اند، اما نسل نوجوان در همین فاصله از دست می رود. آینده کشور و حتی دوران سالمندی ما در دست همین نوجوان هاست. باید بر نیازهای واقعی آنها سرمایه گذاری کرد: هنر، فناوری، آموزش، گفت و گو و نشاط همچون مواردی است که بادی ویپه به آن بپردازیم.
مسجد بدون نوجوان، مسجد نیست
وی اظهار داشت: در ماه های اخیر، بخصوص بعد از داستان «دفاع مقدس یا جنگ ۱۲روزه»، روند جذب نوجوانان به مسجد رشد قابل ملاحظه ای داشته است. بخشی از این افزایش، ناشی از سرمایه اجتماعی ایجادشده در جامعه بعد از آن رخداد است و قسمتی هم نتیجه نگاههای جدید تیمی در مساجد بحساب می آید. تشکیل تیم های مسجدی مانند "حلقه کتابخانه"، "تیم های قرآنی"، و برگزاری مسابقات «مدامتان» با نگاه بطورکامل تیمی، باعث شده فعالیتها تربیت محورتر و نسل محورتر پیش برود. در همین جهت حتی از ورود نیروهای بیرونی که باعث ریزش آمار می شد جلوگیری شد تا مسجد، خودش نیروی خودش را تربیت کند.
پاسخ به گلایه های مردمی درباره ی دخالت ها در انتخاب امام جماعت/ راه اندازی مرکز ارتباط مردمی مسجد (۸۰۴۰ و سامانه بچه های مسجد)
وی در جواب این پرسش که چرا گاهی نهادها امام جماعتی را که مردم می خواهند جابه جا می کنند، توضیح داد: اصل انتخاب و رسیدگی به امام جماعت در عرصه مرکز رسیدگی به امور مساجد و شورای سیاستگذاری ائمه جمعه است. حوزه تبلیغات، مسئول مهارت افزایی ائمه است و کانون فرهنگی هنری، در این زمینه اختیار تصمیم گیری ندارد اما پیگیری و انتقال صدای مردم را برعهده گرفته است.
برای رفع همین مشکل ها، مرکز ارتباط مردمی در ستاد کانون به وجود آمده است شماره تماس: ۸۰۴۰ سامانه بچه های مسجد است و هر تماس ثبت می شود و به نهاد مسئول (اوقاف، بسیج، شورای سیاستگذاری ائمه، وزارت ارشاد و…) ارجاع داده و پیگیری می شود. این سامانه باید به مردم معرفی شود و نقش «قاضی بی طرف» را دارد تا صدای مردم را شفاف منتقل کند.
نقش رسانه و ناظران مستقل مسجد
وی اعتقاد دارد که برای رشد مساجد، رسانه گران مستقل و آنهایی که «انسان رسانه» هستند باید فعالانه رفتار مسجد، مدیریت و کیفیت خدمات را رصد کنند. بررسی مسجد بزرگ و کوچک، نقد منصفانه و گزارش دهی، باعث رشد مسجد می شود.
بازبینی در هنر مسجد؛ تدوین برنامه برای تربیت هنرمندان مسجدی و تقویت چرخه تولید در کانون ها
حمید نیلی- معاون فرهنگی و هنری ستاد کانون های فرهنگی و هنری مساجد- هم در حاشیه این بازدید، درباره ی ورود کانون ها به همکاریهای هنری با سینما، تئاتر و رسانه ها اظهار داشت: بعد از سال ها فعالیت، حوزه هنر در مسجد نیازمند یک بازبینی اساسی است. مسجد می تواند در پازل فرهنگی کشور نقشی جدی ایفا کند و از آداب، رسوم و نغمات سنتی که درحال فراموشی است، صیانت کنند.
وی با اشاره به تشکیل برنامه های جدید هنری در کانون ها اضافه کرد: رویدادهایی مانند آسمان هشتم را با نگاه تازه طراحی نموده ایم؛ سال جاری در عرصه سرود به جای کارهای پلی بک، بر اجرای واقعی بچه ها و احیای نغمات محلی با حضور اساتید هنرهای نواحی تمرکز کرده ایم.
نیلی با تشریح طیف مخاطبان مسجد شامل دینداران، مراجعان عمومی و اعضای کانون ها خاطرنشان کرد: یکی از وظایف اصلی ما اینست که اعضای کانون به سطحی برسند که جریان ساز باشند. از معماری و فضاسازی مسجد تا تولید آثار نمایشی، باید ظرفیتهای جدیدی ایجاد شود.
معاون فرهنگی و هنری ستاد کانون ها با اشاره به ضرورت تشکیل چرخه تولید در خود کانون ها اظهار داشت: ما به هر قیمتی هنر را وارد مسجد نمی کنیم؛ بلکه به دنبال تربیت نمایشنامه نویس دینی، بازیگر مسجدی، تقویت نقالی، تعزیه و تولید کارهای نمایشی کوتاه هستیم. سال جاری برای اقتباس نمایشی از کتاب های مناسب فراخوان دادیم و ۳۰ ایده دریافت شد که سه اثر توسط منتورهای حرفه ای به مرحله تولید می رسد.
وی همین طور از تولید سفرنامه ها، طرح های هنری و آثار تصویری توسط نوجوانان در برنامه های مختلف کانون ها اطلاع داد و اظهار داشت: چرخه تولید باید در مسجد آغاز شود تا مسجد به جریان ساز فرهنگی تبدیل گردد.
نیلی با اشاره به تحولات فناوری اشاره کرد: در دو سال آینده هوش مصنوعی بخش بزرگی از رسانه را دگرگون می کند. ازاین رو لازم است در مسجد نسل جدیدی از تولیدکنندگان محتوا آموزش ببینند.
وی سه محور اصلی برنامه های آینده را چنین برشمرد: افزایش فرآورده های محتوایی مانند پادکست ها، بازبینی ساختاری در عرصه هنر و پشتیبانی از تولیدات در رابطه با زیست بوم فرهنگی هر منطقه.» نیلی همین طور از تشکیل کانون های تخصصی در عرصه هنرهای تجسمی و توجه به ظرفیت هایی مانند خوشنویسی در استان ها اطلاع داد و اظهار امیدواری کرد که اعتماد به وجود آمده در این راه با نتایج ملموس همراه شود.
منبع: mahfel110.ir
این مطلب محفل را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب