داستان مطالعاتی که اسلام شناس اتریشی در رابطه با تاریخ باغ های ایرانی دارد
به گزارش محفل، سومین سمپوزیوم ایران شناسی در اتریش با عنوان شبی با پروفسور رودیگر لولکر، اسلام شناس و ایران شناس برجسته اتریشی به همت تبادل نظر فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اتریش اجرا شد.
به گزارش محفل به نقل از مهر، سومین سمپوزیوم ایران شناسی در اتریش با عنوان شبی با پروفسور رودیگر لولکر، اسلام شناس و ایران شناس برجسته اتریشی به همت هم اندیشی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اتریش و با حضور جمعی از استادان دانشگاه و محققان در وین اجرا شد.
پروفسور هانس دی. گالتر، دانشیار شرق شناسی دانشگاه گراتس، به عنوان اولین سخنران سمپوزیوم، پروفسور رودیگر لولکر را معمار اسلام شناسی مستقل اتریش نامید. وی گفت رشته اسلام شناسی، که بعد از فاجعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ از سایه زبان شناسی سنتی بیرون آمد، امروز با کاوش عمیق تحولات جهان اسلام، در فضای آلمانی زبان بی رقیب است.
پروفسور گالتر اضافه کرد: رودیگر لولکر با رویارویی طوفانی فیلولوژیست های سنتی که زبان شناسی را تنها پایه مطالعات آسیای غربی می دانستند رشته ای بی طرفانه برای مطالعه اسلام بنا نهاد. وی در وبلاگ پر خواننده صندل های سنت بی امان با کلیشه های رسانه ای مانند اسلام سیاسی و رادیکال اسلامی جنگید و بر اهمیت مطالعه علمی و بی طرفانه اسلام تأکید نمود.
وی اضافه کرد: علاوه بر اسلام شناسی، رودیگر لولکر به تاریخ باغ های ایرانی روی آورده است و در این مورد مطالعاتی دارد که – دریچه ای تازه برای درک تمدن ایرانی اسلامی شمرده می شود.
در پایان، گالتر با نقل از هاینز نوسباومر (درگذشته اخیر) اخطار داد: اتریش روزگاری پل های ابدی اروپا شرق ساخت؛ امروز این میراث در خطر فراموشی است. هرچند پروفسور لولکر، حتی در دوره بازنشستگی، پرچمدار حفظ این پل هاست.
رودیگر لولکر، پرچمدار اسلام شناسی چندبعدی، دقیق و غیرکلیشه ای در اتریش
پروفسور کاتارینا آیوانی، استاد فلسفه اسلامی و زبان های شرقی دانشگاه وین، به عنوان سخنران دوم سمپوزیوم، رودیگر لولکر را دانشمندی نادر ستود که طی ۲۳ سال، اسلام شناسی را به تنهایی در اتریش بنیان نهاد و با وجود چالش های عظیم، آنرا به رشته ای گسترده و پویا تبدیل کرد.
آیوانی برجسته کرد: لولکر اسلام شناسی را در دانشگاه وین مستقل کرد، نسل جوان را با انرژی پرورش داد، در مرکز تحقیقات دین و تحول در جامعه معاصر همکاری کرد و با مشاوره های ارزشمند، تأثیراتی ماندگار فراتر از وین آفرید.
وی اضافه کرد: دامنه پژوهش های لولکر اعجاب انگیز است: از حقوق تجارت مالکی در صدر اسلام و ربا قبل از مدرنیته، تا سلفیسم، سنت های صوفی، الهیات زیست محیطی، اسلام اندونزی و آسیای جنوب شرقی، و جهان.
ایوانی در همین ارتباط اضافه کرد: لولکر با آگاهی از پیچیدگی و تنوع اسلام، دانش را تکه تکه اما منسجم می بیند و تناقض ها را نه مانع، بلکه پیونددهنده می داند.
پروفسور ایوانی با طنز اضافه کرد: حدیث نبوی در رابطه با حکمت پارسیان، انگار برای رودیگر لولکر هم صدق می کند! چونکه اوحقیقتا در عمر علمی خود همواره در پی دانش بوده و مسیر ایران را نیز برای این منظور مد نظر قرار داده است.
گفتگو، نه داوری؛ علم به مثابه پل میان فرهنگ ها
سومین سخنران سمپوزیوم ایران شناسی در وین، غزاله فریدزاده، استاد دانشگاه وین بود. وی لولکر را نه تنها پژوهشگری بزرگ، بلکه اندیشمندی دانست که با روحیه ای انتقادی، گشوده و شجاع در مقابل پیچیدگی ها، توانست میان شرق و غرب، و نیز میان شاخه های متعدد اسلام شناسی و علوم انسانی، پل های ماندگار گفت و گو بسازد.
فریدزاده تاکید کرد که از دید لولکر، علم نه مالک حقیقت، بلکه جست وجوی مشترک برای فهم است. به باور او، پژوهش در حوزه اسلام و ایران باید نه از موضع داوری، بلکه در قالب گفت و گو با متن، اندیشه و انسان ایرانی-اسلامی صورت گیرد.
وی خاطرنشان کرد: لولکر با نگاه زنده و پویای خود به اسلام، این پدیده را نه امری ثابت و بسته، بلکه واقعیتی متحول و گفت وگومحور می دید.
غزاله فریدزاده افزود که آثار لولکر خصوصاً در حوزه دیجیتال سازی فرهنگ اسلامی، ارتباطات دینی و جنبش های اجتماعی، مرزهای سنتی شرق شناسی را گشوده و آنرا به قلمروی تازه ای از تفکر متقابل فرهنگی رسانده است.
او همین طور از نبود کرسی مستقل ایران شناسیِ اسلامی در دانشگاه وین انتقاد نمود و این خلأ را نه تنها سازمانی، بلکه فقدانی فکری دانست که سبب ناتمام ماندن تصویر شرق می شود.
امکان عرضه قرائت هشتگانه از اسلام
سخنران دیگر، رضا غلامی، استاد فلسفه سیاسی و مطالعات فرهنگی و تمدنی، سخنرانی خودرا با عنوان هشت قرائت از اسلام به تبیین روشمند تنوع رویکردها در فهم دین اختصاص داد
وی ضمن اشاره به این که قرائت از اسلام به مفهوم نگریستن به دین از درون یک جهان معرفتی خاص است، تاکید کرد که هیچ تفسیر واحدی نمی تواند همه ابعاد اسلام را بازنمایی کند و پژوهشگر صادق باید موضع معرفتی خودرا آشکارا بیان کند تا اعتبار علمی مطالعات اسلامی حفظ شود.
او در ادامه، هشت نوع خوانش از اسلام را معرفی کرد: کلامی (با محوریت ایمان و دفاع عقلانی از باورها)، فقهی (متمرکز بر احکام و تکالیف شرعی)، اخلاقی (با تاکید بر تربیت و معنویت اخلاقی)، فلسفی (بر پایه عقلانیت و پالایش دین از خرافات)، عرفانی (جست وجوی تجربه باطنی و شهودی از دین)، تاریخی (تحلیل تحولات اسلام در بستر زمان)، روان شناختی (با تمرکز بر نقش آرام بخش و معناآفرین ایمان)، و در نهایت علمی (تلاش برای تبیین دین مبنی بر روش علمی).
غلامی با بررسی نقاط قوت و محدودیت های هر رویکرد، تاکید کرد که مسئله اصلی، درست تر بودن یک قرائت نیست، بلکه میزان کارایی آن برای هدف پژوهش است.
او در آخر با تقدیر از جایگاه علمی پروفسور رودیگر لولکر، وی را نمونه ای برجسته از پژوهشگرهایی دانست که با صداقت علمی، عمق نظری و ذهنی گشوده، مسیر مطالعات اسلامی را پویاتر و معتبرتر ساخته اند.
ادای احترام شاگردی به استاد؛ پیوندی از دانش، مهر و الهام
سخنران چهارم، مهشید صادقی، دانشجوی ای شرق شناسی دانشگاه وین و از شاگردان دیرینه پروفسور رودیگر لولکر، از بالاتر از یک دهه شاگردی خود نزد این استاد برجسته اسلام شناسی سخن گفت. وی این فرصت را مغتنم شمرد تا از استاد خود نه تنها به عنوان یک معلم دانشگاهی، بلکه به عنوان راهنما، الهام بخش و چراغ مسیر علمی خود یاد کند.
در اختتامیه سمپوزیوم، پروفسور لولکر ضمن اشاره به پیشینه طولانی تعامل فکری و فرهنگی میان ایران و جهان غرب اظهار داشت: ایران نه تنها در تاریخ تمدن بشری، بلکه در شکل گیری به مفاهیم جهانی از عقل، اخلاق و معنویت نقشی بی بدیل ایفا کرده است.
لولکر در ادامه، ضمن مرور دیدگاه های فیلسوفان ایرانی و متفکران مسلمان، تاکید کرد: گفت و گو میان شرق و غرب زمانی ثمربخش خواهد بود که بر پایه فهم متقابل، احترام فرهنگی، و پذیرش تفاوت های معرفتی بنا شود.
در بخش دیگری از سخنرانی، لولکر به نقش ایران شناسی معاصر در اروپا اشاره نمود و خاطرنشان کرد: این رشته باید از دید صرفا تاریخی فاصله بگیرد و به ابعاد زنده و پویای فرهنگ ایرانی امروز نیز بپردازد. وی با ذکر نمونه هایی از مطالعات دانشگاه وین و پروژه های مشترک میان محققان ایرانی و اتریشی، بر لزوم توسعه همکاریهای علمی میان دو کشور تاکید کرد.
او در انتهای سخنان خود، ضمن تقدیر از هم اندیشی فرهنگی ایران در اتریش به خاطر برگزاری این سمپوزیوم ها، بر این نکته تاکید نمود که ایران شناسی آینده، باید پلی میان معرفت، دیپلماسی فرهنگی و درک تمدنی بسازد - پلی که بر پایه احترام متقابل و علاقه به حقیقت استوار باشد.
شایان ذکر است: پروفسور لولکر در خلال سخنرانی خود به لزوم تشکیل رشته ایران شناسی در اتریش پرداخت و تصریح کرد که در طول بیست سال قبل دست کم 12 بار کوشش برای تأسیس کرسی مستقل ایران شناسی در دانشگاه وین صورت گرفته، اما هیچ یک هنوز به نتیجه نرسیده است. به قول او، این کمبود نه از جانب ایران، بلکه از ضعف سیاست علمی در اتریش ناشی می شود.
خانه حکمت ایرانی ها وین، که با هدف ترویج تفکر فلسفی، علمی و فرهنگی ایرانی در اروپا فعالیت می کند، اعلام نمود این رویداد قسمتی از مجموعه برنامه های مشترک ایران و اتریش در حوزه ایران شناسی است و چهارمین سمپوزیوم نیز در آینده ای نزدیک انجام خواهد شد.
به طور خلاصه چراکه اوحقیقتا در عمر علمی خود همیشه در پی دانش بوده و مسیر ایران را هم برای این منظور مد نظر قرار داده است. سخنران دیگر، رضا غلامی، استاد فلسفه سیاسی و مطالعات فرهنگی و تمدنی، سخنرانی خودرا با عنوان هشت قرائت از اسلام به تبیین روشمند تنوع رویکردها در فهم دین اختصاص داد وی ضمن اشاره به اینکه قرائت از اسلام به مفهوم نگریستن به دین از درون یک جهان معرفتی خاص است، اصرار کرد که هیچ تفسیر واحدی نمی تواند همه ابعاد اسلام را بازنمایی کند و پژوهشگر صادق باید موضع معرفتی خودرا آشکارا بیان کند تا اعتبار علمی مطالعات اسلامی حفظ شود. وی در ادامه، هشت نوع خوانش از اسلام را معرفی کرد: کلامی (با محوریت ایمان و دفاع عقلانی از باورها)، فقهی (متمرکز بر احکام و تکالیف شرعی)، اخلاقی (با تأکید بر تربیت و معنویت اخلاقی)، فلسفی (بر پایه عقلانیت و پالایش دین از خرافات)، عرفانی (جست وجوی تجربه باطنی و شهودی از دین)، تاریخی (تحلیل تحولات اسلام در بستر زمان)، روان شناختی (با تمرکز بر نقش آرام بخش و معناآفرین ایمان)، و در نهایت علمی (تلاش برای تبیین دین بر مبنای روش علمی).
این مطلب محفل را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب