تحلیلگر ارشد مركز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری:
درهای قفقاز به روی ایران باز شده است
به گزارش محفل تحلیلگر ارشد مرکز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری اشاره کرد: ایران تنها کشوری بود که در جنگ اول قره باغ ارتباطات ریلی اش قطع شد. حالا بعد از جنگ اخیر قره باغ، درهای قفقاز به روی ایران باز شده و اگر مشکلات اجرای توافق آتش بس حل شود، فرصت خوبی پیش روی ایران است.
«ولی کالجی» در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به سفر محمدجواد ظریف به باکو و ایروان اظهار داشت: پس از جنگ سال قبل قره باغ، موافقتنامه ای ۹ماده ای بر طبق توافق آتش بس سه جانبه میان روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به امضا رسید. هفت بند از این موافقتنامه اجرائی شده و بندهای هشت و ۹ که یکی مورد به تبادل اسرا و مفقودین و دیگر که مربوط به گشودن مسیرهای مواصلاتی میان نخجوان و جمهوری آذربایجان است، هنوز اجرائی نشده اند.
وی به اختلاف نظر باکو و ایروان درباره بند نهم توافق آتش بس اشاره نمود و گفت: بند ۹ توافق آتش بس مشکلاتی را در تفسیر به وجود آورده است چونکه به محل عبور و کریدور مواصلاتی اشاره نکرده و تنها بر ایجاد ارتباطات حمل و نقلی بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و نخجوان تاکید کرده است. باکو می گوید این بند یعنی «دالان زنگه زور» یا همان خط راه آهن سابق شوروی است که باید گشوده شود.
این کارشناس ارشد مسائل قفقاز افزود: طرف ارمنی این برداشت را قبول ندارد و معتقد می باشد لفظ کریدور تنها برای دالان لاچین آمده و اشاره ای به کریدور در بند ۹ نشده و ایروان امکان ارتباطات حمل و نقلی بین نخجوان و جمهوری آذربایجان را از جایی خود تشخیص بدهد، فراهم می آورد.
آینده سیاسی ارمنستان معین نیست و «نیکول پاشینیان» که از نخست وزیری استعفا داده، اکنون در مقام کفیل نخست وزیر قرار داشته و امکان اجرای توافق آتش بس را ندارد. همین مسئله سبب نگرانی باکو از شکست پاشینیان شده است چونکه با شکست وی در انتخابات، ممکنست جانشین پاشینیان علاوه بر اجرا نشدن بند ۹، توافق آتش بس هم زیرسوال ببرد.
باکو نگران شکست پاشینیان در انتخابات پارلمانی ارمنستان است
کالجی تعیین حدود مرزی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان را مسئله ای دیگر بین باکو و ایروان برشمرد و اشاره کرد: چهار منطقه ای که از هفت منطقه به حاکمیت جمهوری آذربایجان برگشته، سبب شده باکو و ایروان پس از ۳۰ سال با یکدیگر هم مرز شوند و عملا ۶۰، ۷۰ درصد مرز دو کشور درحال تعیین و تکلیف است. همین مسئله سبب ورود نیروهای ارتش آذربایجان به ارمنستان و دریاچه سیاه و بروز تنش های جدید شده بود.
وی با اشاره به برگزاری انتخابات پارلمانی ارمنستان در ۳۰ خرداد اشاره کرد: آینده سیاسی ارمنستان معین نیست و «نیکول پاشینیان» که از نخست وزیری استعفا داده، اکنون در مقام کفیل نخست وزیر قرار داشته و امکان اجرای توافق آتش بس را ندارد. همین مسئله سبب نگرانی باکو از شکست پاشینیان شده است چونکه با شکست وی در انتخابات، ممکنست جانشین پاشینیان علاوه بر اجرا نشدن بند ۹، توافق آتش بس را هم زیر سوال ببرد.
این تحلیلگر ارشد مرکز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری با اعلان اینکه جمهوری آذربایجان به پاشینیان فشار می آورد تا قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی ارمنستان، بند نهم توافق آتش بس اجرائی شود، اظهار داشت: با وجود تنش ها و اختلافاتی که میان باکو و ایروان درباره توافق آتش بس وجود دارد، بعید است جنگ جدیدی میان دو طرف شکل بگیرد چونکه ارمنستان دیگر از قره باغ خارج شده و ورود به خاک این کشور از طرف ارتش جمهوری آذربایجان، روس ها را مکلف به رودررویی نظامی مقابل باکو می کند.
توازن در روابط ایران با باکو و ایروان حائز اهمیت است
کالجی با اشاره به وضعیت و جایگاه ایران اظهار داشت: ایران تنها کشوری است که هم با ارمنستان، هم جمهوری آذربایجان و هم منطقه خودمختار نخجوان مرز داشته و همسایه است. هیچ کشوری در منطقه به غیر از ایران از این خاصیت برخوردار نیست. ایران موقعیت جغرافیایی استثنایی و منحصربه فردی دارد و جنگ قره باغ نیز در مجاورت مرزهای ایران رخ داد و اگر جنگ مجددی هم صورت گیرد، باردیگر در مجاورت مرزهای ماست.
به گفته این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی، مجموعه شرایط جدید در قفقاز و ظرفیت های آزاد شده برای بازسازی باعث شده تا وزیر امور خارجه بتازگی به جمهوری آذربایجان و ارمنستان رفته تا از منافع ملی ایران حفاظت و آنرا تامین کند.
وی با اعلان اینکه ایران نمی تواند از هیچ کدام یک از همسایگان خود صرف نظر کند، عنوان کرد: ما با این کشورها مرز، کیمسیون مشترک اقتصادی، تبادلات تجاری، مرزبانی و... داریم و ده ها شرکت و فعال اقتصادی ایرانی هم در جمهوری آذربایجان و هم در ارمنستان فعالند. بدین سبب اهمیت دارد که ایران روابطش را به شکل متوازن با این کشورها حفظ و توسعه دهد.
راه حل اختلاف باکو و ایروان، موافقتنامه تکمیلی برای بند ۹ توافق آتش بس است
کالجی با اعلان اینکه سفر ظریف می تواند منجر به کاهش دامنه تهدید مقابل ایران شده و اگر اختلافی میان باکو و ایروان وجود دارد، حل شود، تصریح کرد: چاره اختلاف میان باکو و ایروان، یک موافقتنامه تکمیلی برای بند ۹ توافق آتش بس است که ارتباط حمل و نقلی میان نخجوان و جمهوری آذربایجان از چه مسیری و در چه شرایطی و با چه امنیتی فراهم گردد.
وی اضافه کرد: ۳۰ سال است که کامیونداران آذری برای تردد از خاک ایران عبور می کنند و کوچکترین مشکلی برای آنها ایجاد نشده است. آیا این امنیت را کامیونداران آذری در داخل خاک ارمنستان خواهند داشت؟ اگر ارمنستان به زور به خواسته جمهوری آذربایجان تن دهد و آن دالان هم بازگشایی شود، بازهم بسیاری کامیونداران آذری ترجیح می دهند از خاک ایران عبور کنند.
این کارشناس ارشد مسائل قفقاز درباره وضعیت مناسبات تهران با باکو و ایروان پس از جنگ قره باغ هم بیان کرد: موضع گیری ایران در مورد قره باغ و بازگشت هفت منطقه به حاکمیت جمهوری آذربایجان جدید نبود و قبل از آن هم، ایران هیچگاه تصرف آن مناطق را به رسمیت نشناخته بود. همین موضع موجب شد که تهران و باکو در جریان جنگ نزدیک تر به یکدیگر شوند هرچند که روابط دو کشور در دوران ریاست جمهوری روحانی بسیار توسعه یافت.
۳۰ سال است که کامیونداران آذری برای تردد از خاک ایران عبور می کنند و کوچکترین مشکلی برای آنها ایجاد نشده است. آیا این امنیت را کامیونداران آذری در داخل خاک ارمنستان خواهند داشت؟ اگر ارمنستان به زور به خواسته جمهوری آذربایجان تن دهد و آن دالان هم بازگشایی شود، بازهم بسیاری کامیونداران آذری ترجیح می دهند از خاک ایران عبور کنند.
ارمنستان بی ثبات و ضعیف به نفع ایران نیست
کالجی با اعلان اینکه قرارداد تجارت ترجیحی میان ایران و جمهوری آذربایجان درحال نهایی شدن است، اظهار داشت: لیستی که کالاها در این قرارداد قرار می گیرند، درحال نهایی شدن است و اگر این توافق اجرائی شود، جهش خوبی را در روابط دو کشور خواهیم داشت. همین طور سد خداآفرین و نیروگاهش می تواند تکمیل شود. علاوه بر این تثبیت مرزهای دو کشور در پیش روی ماست و بحث مهم مشارکت شرکت های ایرانی برای بازسازی مناطقی که به حاکمیت جمهوری آذربایجان برگشته اند، مطرح است.
وی گفت: دولت جمهوری آذربایجان درحال پاکسازی مناطق مین گذاری شده و طراحی برنامه جامع بازسازی است. ایران امیدوار است به سبب مجاورت جغرافیایی دو کشور و روابط نزدیک دو کشور، شرکت های ایرانی در اجرای طرح های بازسازی مشارکت خوبی داشته باشند.
این تحلیلگر ارشد مرکز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری همین طور روابط تهران و ایروان را دوستانه، نزدیک و متوازن در قالب سیاست حسن همجواری و همسایگی دانست و اشاره کرد: ارمنستان بی ثبات، ضعیف و متزلزل به نفع ایران نیست. امیدواریم انتخابات پارلمانی سبب خروج از بن بست سیاسی در این کشور شود.
سفر ظریف به ارمنستان یعنی روابط تهران و ایروان ورای دولت هاست
به گفته کالجی، این که ظریف در کمتر از یک ماه تا برگزاری انتخابات به ایروان می رود به مفهوم آنست که تغییرات دولت ها در ارمنستان برای ایران مهم نیستند و روابط تهران و ایروان ورای دولت ها است.
وی مرز ارس، تبادل گاز و برق، گردشگری و حضور شرکت های ایرانی در ارمنستان را همچون مسائل مهم میان تهران و ایروان برشمرد و اشاره کرد: ترکیه و ارمنستان روابط رسمی ندارند ولی حجم روابط غیررسمی آنها حداقل دو برابر مناسبات رسمی میان ایران و ارمنستان است. در جریان جنگ اخیر قره باغ، ارمنستان ۲۲۰۰ کالای ترکیه ای را تحریم و دستور به جایگزینی آنها با کالاهای ایرانی را داده است که این مسئله از ژانویه ۲۰۲۱ شروع شده و احیانا این فرصت شش ماهه تمدید می شود.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با تاکید بر این که ارمنستان پل ارتباطی ایران به گرجستان، دریای سیاه، اروپا و اتحادیه اوراسیا است، اظهار داشت: اختلافات قفقاز نباید به داخل ایران کشیده شود. اختلافات آنها به خودشان ارتباطی دارد. ایران هم می تواند به کاهش تنش ها و حل اختلافات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان است.
تنها راه عملیاتی شدن طرح ۳+۳ توسعه راه آهن است
کالجی افزود: فرصتی که اکنون ایجاد شده، احیای خط راه آهن دوران شوروی از نخجوان به جمهوری آذربایجان است که می توانیم از آن استفاده نمائیم و از نخجوان به ایروان و تفلیس و از جلفا به جنوب ارمنستان راه پیدا نماییم و اگر خط راه آهن رشت به آستارا هم تکمیل شود، ما سه نقطه ارتباطی ریل در ققفاز خواهیم داشت.
وی درباره اجرائی شدن طرح همکاریهای ۳+۳ ایران در قفقاز بیان کرد: گرجستان مخالفت هایی با اجرای این طرح دارد که دلیل این مخالفت، عدم روابط دیپلماتیک میان تفلیس و مسکو است اما مقامات این دو کشور هر شش ماه یکبار در جمهوری چک با یکدیگر دیدار و درباب مسائل شان گفت و گو می کنند. این مسائل هم می تواند در ذیل رایزنی های آن مکانیزم قرار گیرد.
یران موتور محرک طرح ۳+۳ می تواند باشد و تنها راه عملیاتی شدن این طرح هم توسعه راه آهن است. نمی توان امیدوار بود که یک شبه اتحادیه منطقه ای شکل بگیرد ولی توسعه راه آهن سبب سود بردن همه کشورهای منطقه، به رسمیت شناختن مرزها از طرف جمهوری آذربایجان و ارمنستان، کنار گذاشتن ادبیات خصومت آمیز و... می شود.
این کارشناس ارشد مسائل قفقاز با اعلان اینکه ایران تنها کشوری است که می تواند میزبان این جلسه ها باشد، تصریح کرد: ایران تنها کشوری است که با پنج کشور دیگر رابطه دوستانه و نزدیکی دارد. ایران موتور محرک طرح ۳+۳ می تواند باشد و تنها راه عملیاتی شدن این طرح هم توسعه راه آهن است. در عین حال نمی توان امیدوار بود که یک شبه اتحادیه منطقه ای شکل بگیرد ولی توسعه راه آهن سبب سود بردن همه کشورهای منطقه، به رسمیت شناختن مرزها از طرف جمهوری آذربایجان و ارمنستان، کنار گذاشتن ادبیات خصومت آمیز و... می شود.
درهای قفقاز به روی ایران باز شده است
کالجی با اعلان اینکه خیلی از تنش ها از بیرون منطقه دامن زده می شود، عنوان کرد: آرامش، ثبات و توسعه در قفقاز به سود امنیت و منافع ملی ایران است. ایران با گرجستان، ارمنستان و ترکیه لغو ویزا است و با جمهوری آذربایجان هم ویزای فرودگاهی داریم که امیدواریم آنهم لغو شود تا از این طریق مراودات مردمی احیا و توسعه یابد.
وی با تاکید بر این که تحلیل هایی که می گویند نفوذ ایران در قفقاز کاهش یافته و ایران در جنگ قره باغ متضرر شد، درست نیست، اظهار داشت: ۱۳۸ کیلومتر مرز میان ایران و جمهوری آذربایجان احیا شده در صورتیکه قبلا در هیچ کدام شان همچون مرز و سد خداآفرین نتوانسته بودیم کاری بکنیم و الان فرصت بازسازی و مشارکت شرکت های ایرانی در این طرح فراهم گشته است.
این تحلیلگر ارشد مرکز بررسی های راهبردی ریاست جمهوری با اعلان اینکه حالا فرصت احیای کریدورها فراهم گشته است، گفت: ایران تنها کشوری بود که در جنگ اول قره باغ ارتباطات ریلی اش قطع شد. حالا بعد از جنگ اخیر قره باغ، درهای قفقاز به روی ایران باز شده و اگر مشکلات اجرای توافق آتش بس حل شود، فرصت خوبی پیش روی ایران است.
منبع: محفل
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب