پیروزی ایران در دادگاه لاهه شكستی دیگر برای آمریكا
دادگاه لاهه اعتراض مقدماتی ایالات متحده به صلاحیت دیوان برای رسیدگی به شکایت ایران درباب نقض معاهده 1955 به سبب وضع تحریم های غیرقانونی مقابل ایران، را صادر و با اکثریت آراء مردود اعلام نمود.
به گزارش محفل به نقل از ایرنا، دیوان بین المللی دادگستری روز چهارشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ رأی خود راجع به اعتراض مقدماتی ایالات متحده به صلاحیت دیوان برای رسیدگی به شکایت ایران در مورد نقض معاهده ۱۹۵۵ به علت وضع تحریم های غیرقانونی ایالات متحده ضد ایران، را صادر کرد. در این رأی تمامی ایرادات مقدماتی ایالات متحده توسط دیوان مردود شناخته شده و دیوان صلاحیت خویش را برای رسیدگی ماهوی به این پرونده احراز نمود.
سابقه طرح و رسیدگی به دعوی:
۱- دولت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۷ به دنبال تصمیم رئیس جمهور وقت آمریکا به خروج از برجام و اعمال مجدد تحریم های آن کشور ضد ایران که متعاقب برجام رفع شده بودند نزد دیوان بین المللی دادگستری شکایت نمود. مطابق شکایت کشورمان وضع مجدد تحریم های ایالات متحده مغایر با تعهدات مختلف آن دولت به باعث معاهده ۱۹۵۵ بین دو کشور همچون تعهد به رفتار عادلانه و منصفانه با اتباع و شرکتهای ایرانی، عدم ایجاد محدودیت بر پرداخت و نقل و انتقالات مالی و بانکی، آزادی واردات، صادرات و حمل و نقل کالا و آزادی تجارت و کشتیرانی می باشد. درخواست ایران از دیوان بین المللی دادگستری در این پرونده شامل محکومیت ایالات متحده به نقض معاهده ۱۹۵۵ دو کشور و اجبار آن دولت به توقف و رفع تحریم ها و همینطور جبران خسارات وارده به ایران است.
۲- همزمان با عرضه دادخواست فوق و با عنایت به فوریت امر، دولت ایران با استناد به ماده ۴۱ اساسنامه دیوان درخواستی را برای صدور دستور موقت در خصوص پیشگیری از اعمال مجدد تحریم ها توسط ایالات متحده تا رسیدگی نهایی هم به دیوان تقدیم کرد. به دنبال این درخواست، دیوان ابتدا با قید فوریت به ایالات متحده اعلام نمود که از هرگونه اقدامی که منجر به تشدید اوضاع گردد خودداری کند و متعاقباً بعد از برگزاری جلسات استماع مدافعات طرفین در تاریخ ۱۱ مهر ۱۳۹۷ ایالات متحده را با صدور دستور موقت ملزم نمود تا از ایجاد هرگونه ایجاد مانع بر سر راه واردات آزاد دارو و تجهیزات درمانی، مواد غذایی و کشاورزی و همینطور تجهیزات و خدمات لازم برای امنیت هوانوردی به ایران خودداری کند. اما ایالات متحده نه تنها از ایجاد تسهیلات لازم برای آزادی تجارت اقلام بشردوستانه امتناع کرد بلکه با وضع تحریم های بیشتر ضد کشورمان این دستور دیوان را هم نادیده گرفت.
۳- ایران متعاقباً مبانی حقوقی و موضوعی شکایت خویش را در لایحه ای تفصیلی به دیوان بین المللی دادگستری تقدیم کرد. در مقابل اما ایالات متحده به جای پاسخگویی به ادعای ایران در ماهیت دعوی، در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۹۸ به صلاحیت دیوان برای رسیدگی به بخشی از شکایت ایران اعتراض نمود. حسب ادعای ایالات متحده شکایت ایران در ارتباط با برجام است و مبحث تحریم های ثانویه آن کشور که طی آن اتباع دولتهای ثالث از معامله با ایران، اتباع و شرکتهای ایرانی منع می شوند، خارج از قلمرو معاهده ۱۹۵۵ میان طرفین قرار دارد؛ ضمن آنکه اقدامات ایالات متحده در جهت حفاظت از منافع امنیتی اساسی آن دولت در ارتباط با امور هسته ای صورت گرفته است که به باعث ماده ۲۰ از قلمرو معاهده مذکور خارج می باشد.
۴- دولت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲ دی ۱۳۹۸ به ادعاهای ایالات متحده در خصوص عدم صلاحیت دیوان پاسخ داد. در این پاسخ، ضمن رد ادعاهای بی اساس ایالات متحده تاکید شد که دعوی حاضر ارتباطی به برجام نداشته و صرفا معطوف به اجرا و تفسیر معاهده ۱۹۵۵ است. همینطور ادعاهای ایالات متحده ناظر بر ماده ۲۰ هم اساساً در ارتباط با مسائل ماهوی است که اصولاً جایگاهی در این مرحله ندارد و باید در جریان رسیدگی ماهوی به پرونده مطرح شوند. علاوه بر این، تحریم های ثانویه هم صرفا با هدف ضربه به اقتصاد ایران وضع شده و ناقض بندهای گوناگونی از معاهده است. ازاین رو، دولت جمهوری اسلامی ایران از دیوان تقاضا نمود که با رد تمامی ایرادات ایالات متحده و احراز صلاحیت خود به این شکایت وارد رسیدگی به ماهیت پرونده شود.
رسیدگی به ایرادات مقدماتی ایالات متحده و رأی امروز دیوان:
۵- جلسات دیوان برای استماع اظهارات طرفین و وکلای آنها در ایام ۲۴ الی ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ در شهر لاهه هلند برگزار گردید. دیوان امروز بعد از گذشت بیشتر از ۴ ماه بررسی مواضع و مدارک طرفین تصمیم خود در مورد صلاحیت خود نسبت به رسیدگی به پرونده را اظهار داشت. از نظر دیوان بین المللی دادگستری هیچیک از اعتراض های مقدماتی ایالات متحده وارد نبوده این نهاد صالح به رسیدگی به اختلاف فیمابین است.
۶- دیوان در ارتباط با اعتراض ایالات متحده در مورد خروج مبحث اختلاف از چارچوب معاهده ۱۹۵۵ و ارتباط آن با برجام مقرر نمود باآنکه اختلاف موجود میتواند جنبه های سیاسی هم داشته باشد، اما این امر مانع از رسیدگی حقوقی دیوان به آن اختلاف نخواهد بود. از طرفی، با توجه به اینکه ایران به صراحت دعوای خویش را مبتنی بر معاهده ۱۹۵۵ طرح نموده است، نمی توان این دعوی را به صرف اینکه با برجام ارتباط دارد خارج از قلمرو این معاهده تلقی نمود. بنابراین با اتفاق آراء اعتراض ایالات متحده را رد نمود.
۷- دیوان در مورد اعتراض دیگر ایالات متحده در خصوص اینکه تحریم های ثانویه ضد اتباع خارجی به دلیل روابط تجاری با ایران خارج از قلمرو معاهده ۱۹۵۵ قرار دارد هم ضمن رد اعتراض تاکید کرد که کلیه اقدامات ایالات متحده در تاریخ ۱۸ مه ۲۰۱۸، همچون وضع مجدد تحریم های ثانویه، با هدف تضعیف اقتصاد ایران صورت گرفته و ایران، اتباع و شرکت هایش هدف این اقدامات بوده اند. اما این مساله که اقدامات مبحث اختلاف تا چه میزان ناقض معاهده ۱۹۵۵ می باشد، امری است ماهوی که باید در مرحله بعد به آن رسیدگی شود.
۸- علاوه بر این، اعتراض ایالات متحده در ارتباط با سوءاستفاده از طرح دعوی نزد دیوان به باعث معاهده ۱۹۵۵ از جانب دیوان فاقد علل کافی شناخته شد و قضات با اکثریت آرا رأی به رد این اعتراض دادند. از نظر اکثریت قضات دیوان، صرف اینکه شکایت ایران در ارتباط با وضع مجدد تحریم هایی می شود که به باعث برجام لغو شده بود، سبب نمی گردد که طرح دعوی توسط ایران را نوعی سو استفاده از فرآیند رسیدگی در دیوان به شمار آورد.
۹- دیوان بین المللی دادگستری همینطور ایرادات ایالات متحده به استناد ماده ۲۰ معاهده راجع عدم صلاحیت رسیدگی به مبحث تحریم ها که در رابطه با مصالح امنیتی آمریکا و یا مواد هسته ای می باشند را جزو مسائل ماهوی پرونده محسوب کرده و توصیف آنها را بعنوان ایرادات مقدماتی با اکثریت آراء مردود اعلام نمود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب