بررسی سنت سیاسی تشكیل كابینه در گفتگو با یك فعال سیاسی
عضو شورای سیاستگذاری حزب ندای ایرانی ها به رئیس جمهور منتخب پیشنهاد کرد که از پست بسیار حیاتی معاون اوّل به سادگی نگذرد، چونکه در واقع بازوی اجرایی ریاست جمهوری است و بخش عظیمی از موفقیت یا شکست دولت می تواند تابعی از توانمندی متصدی این پست باشد.
محمدرضا مرادی طادی، عضو شورای سیاستگذاری حزب ندای ایرانی ها در گفت و گو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که یک کابینه کارآمد باید چه خصوصیت هایی داشته باشد، اظهار نمود: در هر جامعه ای یک سنتِ سیاسی (political tradition) پایداری وجود دارد که به نحوی پیشینی همچون یک رفتار نهادینه شده و رویه‌ی کنشهای ساختاری را تعیین می کند. در مورد کابینه هم این سنت سیاسی وجود دارد و در تبعیت از این سنت همه‌ی دولتهای پس از انقلاب بیش و کم مشابه عمل کردند.
وی افزود: این سنت هم چیزی نبوده است جز اولویت و رجحان حلقه‌ی اخوتِ رئیس جمهور نسبت به پستهای کابینه همچون وزارت خانه ها. یعنی یک نظم فرقه ای و گونه ای اخلاقِ پاسداشت حق نان و نمک سیاسی، مقدم بر هر چیزی، چگونگی انتخاب و گزینش کابینه را تعیین می کند. بنابراین نباید توقع داشته باشیم که یکباره سنت سیاسی حاکم دگرگون شود و جناب رییسی با یک حرکت رادیکال بزند زیر میزِ سُنن و رویه های نهادمند ساختار نظم سیاسی موجود.
این فعال سیاسی اظهار داشت: امّا از منظر آرمانی، کابینه‌ی کارآمد متشکل از مجموعه ای از بوروکرات های حرفه ای است. بوروکرات حرفه ای کسی که در یک وزارت خانه استخدام شده، سال ها به قول بازاری های قدیمی، خاک آنجا را خورده و با زیر و بم کار آشناست. به نحوی که نسبت به موضوع، علم، تجربه و حتی ادراکاتِ شهودی دارد.
وی اضافه کرد: ولی از سویی دیگر، ما در کشورمان اساساً سیستم کادرسازی نداریم. اگر داشتیم باید به رئیس جمهور منتخب می گفتیم؛ بفرمایید این لیست کادرهای تربیت شده‌ی نظام حکمرانی کشور و این هم رزومه های بالابلندشان؛ از میان اینها بهترین ها را انتخاب کن. امّا وقتی چیزی موجود نیست نمی توان آنرا مطالبه کرد.
طادی خاطرنشان کرد: پس باید امیدوار بود افرادی با حداقل شاخص ها در مسندهای اداری-اجرایی قرار بگیرند. شاخصهای حداقلی مانند ارتباط تجارب مدیریتی فرد با پست مربوطه، توان مشورت پذیری بالا و آمادگی روانشناختی جهت استفاده از ظرفیت کارشناسی کشور، آشنایی با گزارشهای صدمه شناسی زیرمجموعه شان برای اصلاح بعضی از روندهای غلط، توان و شجاعت تصمیم گیری، بخصوص اتخاذ تصمیمات سخت (hard decisions)»؛ یعنی تصمیماتی که تبعات و خطرات گسترده دارند، ولی برای بهبود کیفیت حکمرانی حیاتی اند.
وی تشریح کرد: گاهی به استعاره در ادبیات سیاسی معاصر ما به این تصمیمات می گویند جراحی، ولی کو آن دلیر سیاستمدار یا دولت زَنی که به جراحی این گونه تومورهای سرطانی بعضاً متاستاز کرده دست بزند و توان استفاده از تجارب برتر جهانی (best practices) و پرهیز از خودنمایی های رسانه ای برای اصرار در جهت اختراع چندباره‌ی چرخ از جیب ملت که متاسفانه یک از بلایای کاریکاتوری مدیریت در ایران است را داشته باشد.
این عضو حزب ندای ایرانی ها در تایید لزوم پرهیز از انتخاب وزرای جناحی اظهار داشت: یک بحث بسیار مهمی در کیفیت حکمرانی (governance) است، تحت عنوان لزوم تفکیک «اداره از سیاست» که شوربختانه در ایران، تبدیل گشته به درهم آمیختگی اداره با سیاست. بنابراین وقتی دولتها عوض می شوند، حتی شده تا کادر آبدارخانه‌ی یک مجموعه هم عوض شده است. در این شرایط، پستهای مدیریتی نه تابعی از ثبات نظم بوروکراتیک، بلکه تابعی از تغییرات سیاسی است.
وی اظهار داشت: به تعبیری خیلی بومی میتوان به این شرایط گفت سیاست زدگی نظام حکمرانی کشور. این سیاست زدگی باعث می شود تا سیاست (politics – یعنی مبارزه برای دستیابی به بخشهایی از کیک قدرت) بر سیاستگذاری(policy – یعنی چگونگی راهبری ماشین دولت برای دستیابی به بیشترین منفعت جمعی) غلبه پیدا کند و آنرا ببلعد. وقتی چنین شد ؛ یا بهتر بگوییم از آنجائیکه چنین شده است، تمام امور کشور بر اساس منافع جناح هایی که بر یک سیستم سیاستگذاری دست پیدا کرده اند، اداره می شود. برای مثال، طی بیشتر از سه دهه‌ی گذشته، به رغم اینکه جناح های مختلفی به قدرت رسیده اند، ولی سیاستگذاری مدیریت منابع آبی کشور و دخالت و مصرف بی رویه‌ی آنها همیشه تابعی از منافع جناح غالب بوده و هیچ رگه ای از خرد سیاستگذارانه و رعایت منافع ملی در آن دیده نشده است.
وی در بخش دیگری از این گفت و گو در پاسخ به تأثیر انتخاب وزرای کارآمد بر تشکیل دولت کارآمد اظهار داشت: یک نزاع نظری-اجتماعی گسترده ای از اوایل دهه‌ی هفتاد که بنا بر علل بسیار مختلف و پیچیده که اینجا نمی توان به آنها پرداخت، در ایران شکل گرفت که برآیند نیروهای آن باعث شد در مقاطع و بزنگاه های گوناگونی طبقات اجتماعی مختلفی را بسیج کرده و به عرصه‌ی هندسه‌ی مناسباتِ متنازع قدرت در ایران بکشاند.
وی اضافه کرد: این تنش اجتماعی-ساختاری فراگیر، جلوه های مختلفی داشت که گاهی در موسم های رسمی کنش سیاسی مثل انتخابات و گاهی در تبعات همان موسم ها مثل حوادث 1388 پدیدار می شدند. ولی کم کم در ایران نزاعهای اجتماعی و ساختاری از ستیز و مناقشه بر مسائل سخت سیاسی-مدنی، مفاهیمی همچون قانون، جامعه‌ی مدنی، تحزب، آزادی و مانند اینها، بنا به عللی بسیار پیچیده، به عملکرد و کیفیت حکمرانی تغییر جهت داد و از آن به این گذر کرد.
طادی همینطور اظهار داشت: بنابراین فشاری که از طرف نزاعهای ایدئولوژیک به ساخت سیاسی وارد می شد، فروکش کرده، امّا، دو صد چندان بیشتر از آن از طرف مطالبه‌ی کیفیت حکمرانی به دولت آینده و دولتهای بعدی منتقل خواهد شد. از همین رو، به نظر می آید، جناب رییسی باید تشکیل دولت کارآمدی که کیفیت حکمرانی را بهبود ببخشد، در دستور کار قرار بدهد؛ و بدیهی است که این مهم متحقق نخواهد شد، الّا با وزرای توانمندی که بتوانند این شاخص را ارتقا بدهند.
وی در انتها اظهار داشت: فقط بعنوان نکته‌ی پایانی اضافه کنم که جناب رییسی از پست بسیار حیاتی معاون اوّل به سادگی نگذرد که در واقع بازوی اجرایی ریاست جمهوری است و بخش عظیمی از موفقیت یا شکست دولت می تواند تابعی از توانمندی متصدی این پست باشد.
منبع: محفل
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب